Język/Language:
Język/Language:
Czym jest awaria wspólna? W jakich wypadkach można ją stwierdzić? Kiedy awaria wspólna dotyczyć będzie przewoźnika drogowego? Jak działa ubezpieczenie na taki wypadek?
Czym jest awaria wspólna?
Definicję oraz sposób działania instytucji awarii wspólnej określają Reguły Yorku i Antwerpii (najczęściej stosowane są te z lat 1974/90, 1994 oraz 2004). Dochodzi do niej, gdy przewoźnik morski musi rozmyślnie i rozsądnie ponieść nadzwyczajne koszty w celu ratowania statku, ładunku lub frachtu ze wspólnego dla nich niebezpieczeństwa (realnie istniejącego i rzeczywiście zagrażającego mieniu zaangażowanego w wyprawę). Może to oznaczać na przykład poniesienie kosztów ratownictwa towaru i ludzi z płonącego promu. Koszty poniesione przez przewoźnika są następnie zwracane mu przez właścicieli ładunków znajdujących się na statku, proporcjonalnie do wartości przewożonego towaru.
Przyczyny awarii wspólnej
Fakt zajścia awarii wspólnej jest niezależny od czyjejkolwiek winy, ponieważ jest ona oparta na zasadzie ryzyka. Źródłami zagrożeń dla statki i ładunku, które uprawniają armatora do notyfikowania awarii wspólnej są między innymi:
Awaria wspólna a przewoźnik drogowy
Zasadniczo sytuacje, które powodują awarię wspólną odnoszą się do podmiotów, które organizują i wykonują transport morski. Jednak w wypadku przewoźników drogowych i ich kontrahentów także istnieje możliwość, że staną się jej uczestnikami. Dotyczy to przepraw promowych, z których przewoźnicy korzystają, żeby dostać się do np. Wielkiej Brytanii czy Danii. Łatwo wyobrazić sobie wydarzenie (np. pożar) powodujące nieszczęśliwy wypadek, w wyniku którego dochodzi do uszkodzenia promu, a wraz z nim wszystkich pojazdów i ich ładunków.
W takiej sytuacji przewoźnik morski będzie ponosił wszystkie niezbędne koszty związane z ratowaniem statku i ładunku oraz ograniczaniem wielkości szkód. Następnie wyspecjalizowana firma tzw. dyspaszer sporządzi ekspertyzę, zwaną dyspaszą, która będzie określała kto i jaką kwotę ma zwrócić w związku z zaistniałą awarią wspólną. Niestety w większości wypadków polisa odpowiedzialności przewoźnika drogowego towarów nie obejmuje jej swoim zakresem.
Rozszerzenie ubezpieczenia OCP o awarię wspólną
Przewoźnik drogowy, który wykonuje dużo transportów z użyciem przepraw promowych powinien uzgodnić ze swoim ubezpieczycielem klauzulę objęcia ochroną ubezpieczeniową faktu zaistnienia awarii wspólnej w trakcie takiej przeprawy.
Ubezpieczenie takie działa zazwyczaj w ten sposób, że zakład ubezpieczeń na wniosek ubezpieczonego wypłaca zaliczkę lub udziela Gwarancji Awarii Wspólnej (Average Guarantee), jeśli od tego jest uzależnione zawarcie umowy przewozu. W razie awarii wspólnej przewoźnik drogowy jest w ten sposób zabezpieczony przed kosztami z niej wynikłymi. Ubezpieczyciel będzie chciał dokładnie określić sumę ubezpieczenia, do której wystawi gwarancję, dlatego trzeba zwrócić uwagę na to, by była ona odpowiednio wysoka.
W niektórych wypadkach może zdarzyć się, że doszło do awarii wspólnej i nie ma jeszcze konkretnie określonych kosztów, a przewoźnik otrzyma żądanie przedstawienia gwarancji. Ubezpieczyciel może wtedy poprosić o pisemne zobowiązanie się do zwrócenia przez ubezpieczonego tych kosztów, które zostaną objęte wyłączeniem ubezpieczenia.
Łukasz Kwaśniewski
