Wynajem pojazdu zastępczego – co powinieneś wiedzieć?

Co zrobić, gdy zostałeś poszkodowany w kolizji lub wypadku i nie możesz korzystać ze swojego samochodu? Na co zwrócić uwagę przy wynajmowaniu pojazdu zastępczego? Czego masz prawo żądać od ubezpieczyciela w związku z tym wynajmem?

 

Sytuacja, w której Twój jedyny samochód stoi w serwisie, a Ty musisz dojechać do pracy, zawieźć dzieci do szkoły lub pojechać po zakupy, nie jest komfortowa. Dlatego na kilka lub kilkanaście dni wynajmujesz samochód z wypożyczalni i praktyczna strona problemu jest rozwiązana. Jednak kto zapłaci rachunek? Aby odpowiedzieć na to pytanie przyjrzyjmy się, do czego mamy prawo w związku z zaistniałą szkodą.

Co jest szkodą majątkową przy roszczeniu dotyczącym wynajmu pojazdu zastępczego?

Na pierwszy rzut oka fakt, że straciłeś możliwość korzystania z samochodu z powodu uszkodzenia lub zniszczenia wydaje się być istotą szkody, jaką poniosłeś. Jednak z punktu widzenia prawa tak nie jest. Według uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. (III CZP 05/11) „odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie lub zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej”.

Z powyższego stanowiska Sądu Najwyższego wynika, że twoją szkodą majątkową jest to, że musisz zapłacić za czas wynajmu pojazdu określoną w umowie najmu stawkę. Wysokość tej szkody jest określona rachunkiem lub fakturą wystawioną przez wypożyczalnię, ale istnieje zastrzeżenie, że te wydatki muszą być celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Kiedy wynajem pojazdu zastępczego jest celowy i ekonomicznie uzasadniony?

Żeby koszty, które poniosłeś zostały za takie uznane, istotne jest spełnienie kilku warunków:

• Po pierwsze, należy wypożyczyć pojazd zastępczy o podobnej klasie. Nie zostaną uznane wydatki za wypożyczenie najnowszego Audi A8 w momencie, gdy w warsztacie stoi Fiat Panda.

• Po drugie, stawka jaką zapłacisz nie może odbiegać od stawek obowiązujących na lokalnym rynku. Zwróć uwagę na to, by nie przepłacić za wynajem, tylko dlatego, że ostatecznie nie ty poniesiesz koszt.

• Po trzecie, z pojazdu zastępczego korzystać powinieneś w czasie naprawy swojego samochodu lub w okresie niezbędnym do zakupu innego pojazdu. Jaki czas jest uznawany za niezbędny, dowiesz się w dalszej części tego artykułu.

• Po czwarte, nie posiadasz innego pojazdu, który możesz wykorzystać w codziennej aktywności, a utraciłeś możliwość korzystania ze swojego samochodu wskutek czynu niedozwolonego.

Po spełnieniu tych warunków ubezpieczyciel nie ma prawa uznać, że w jakikolwiek sposób naruszyłeś zasadę współdziałania z dłużnikiem przy wykonywaniu zobowiązania poprzez zwiększenie rozmiarów szkody. Pamiętaj również, że możliwość korzystania z komunikacji publicznej nie może zastąpić własnego samochodu. Według Sądu Najwyższego są to bowiem  odmienne sposoby korzystania z rzeczy. Nie ma również znaczenia czy jesteś osobą fizyczną czy osobą prowadzącą działalność gospodarczą.

Czego masz prawo żądać od ubezpieczyciela w związku z wynajmem pojazdu zastępczego?

Ubezpieczyciel ma obowiązek zwrócić wydatki rzeczywiście poniesione na najem pojazdu zastępczego przez okres konieczny i niezbędny do naprawienia szkody częściowej lub w przypadku szkody całkowitej przez okres niezbędny do zakupu innego pojazdu o podobnej wartości rynkowej. Czym są wydatki rzeczywiście poniesione? Ubezpieczyciele często stwierdzają, że aby wypłacić zwrot, najpierw trzeba samemu zapłacić za wynajem. Natomiast Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 10 lipca 2008 r. (III CZP 62/08) stwierdził, że stratą poszkodowanego są także niezaspokojone przez niego wymagalne zobowiązania na rzecz osoby trzeciej. Stąd wniosek, że koszt wynajmu samochodu zastępczego, pomimo tego że nie został pokryty przez poszkodowanego, powiększa szkodę, jaką poniósł w wyniku uszkodzenia lub zniszczenia pojazdu. Dlatego ubezpieczyciel nie może uzależniać wypłaty odszkodowania od faktu opłacenia rachunku lub faktury za wynajem pojazdu przez poszkodowanego.

Co rozumieć przez okres konieczny i niezbędny do naprawienia pojazdu? Według Rzecznika Ubezpieczonych na jego łączny wymiar składają się następujące elementy:

• „okres bezpośrednio poprzedzający zgłoszenie szkody do ubezpieczyciela, jeśli wynajęcie pojazdu mechanicznego nastąpiło przed tą czynnością;

• czynności likwidacyjne samodzielnie prowadzone przez ubezpieczyciela (np. czas najmu bezpośrednio poprzedzający zgłoszenie szkody, czas od zgłoszenia szkody do chwili przeprowadzenia oględzin, niekiedy również do chwili przeprowadzenia ponownych oględzin, jeśli w czasie pierwszych oględzin nienależycie został określony rzeczywisty zakres szkody, okres oczekiwania przez poszkodowanego na otrzymanie kosztorysu w celu rozpoczęcia bez zbędnej zwłoki naprawy uszkodzonego pojazdu, itp.);

• czynności mieszczące się w ramach współdziałania stron w zakresie ustalenia zakresu szkody i kosztów naprawy (np. czas oczekiwania na akceptację kosztorysu sporządzonego przez zakład naprawczy, gdyż dokonanie tej czynność zostało w uzgodnieniu przerzucone na poszkodowanego albo sporządzenie kosztorysu było wynikiem nienależytego określenia przez zakład ubezpieczeń zakresu szkody i wysokości kosztów naprawy);

• czas rzeczywistej naprawy uszkodzonego pojazdu, który uwzględnia oczekiwanie na zamówione części zamienne i możliwości organizacyjne zakładu naprawczego (np. oczekiwanie uszkodzonego samochodu w kolejce na naprawę z uwagi na konieczność realizacji innych uprzednio zawartych zobowiązań, dni wolne od pracy w funkcjonowaniu zakładu naprawczego);

• inne obiektywne czynniki wpływające na proces naprawy i niemożność odtworzenia możliwości korzystania z rzeczy poprzez naprawę uszkodzonego pojazdu mechanicznego (np. czas konieczny do przekazania pojazdu mechanicznego do naprawy i jego odbiór, czas konieczny do przeprowadzenia dodatkowych badań technicznych, stan opóźnienia ubezpieczyciela w określeniu rozmiarów szkody i kosztów naprawy, itp.”

Nie ma więc tu miejsca na arbitralne wskazywanie przez ubezpieczyciela ilości dni, które uznaje w ramach swojej odpowiedzialności lub zawężanie tego okresu do technologicznego czasu naprawy. Podobnie jest, gdy mamy do czynienia ze szkodą całkowitą.

Według uchwały z dnia 17 listopada 2011 roku (III CZP 05/11) Sąd Najwyższy wskazał, że ubezpieczyciel refunduje wydatki poniesione na najem pojazdu zastępczego w okresie od dnia jego wynajęcia w związku z utratą własnego samochodu, do dnia w którym poszkodowany obiektywnie mógł nabyć inny pojazd o zbliżonej wartości rynkowej. Okres ten nie powinien być ograniczony wypłatą przez ubezpieczyciela odszkodowania za szkodę w pojeździe, a jedynie obiektywnymi czynnikami takimi jak: możliwości osobiste i majątkowe poszkodowanego czy uwarunkowania rynku motoryzacyjnego.

Niestety, ciągle jeszcze można spotkać się ze strony zakładów ubezpieczeń z działaniami niekorzystnymi dla klientów. Ograniczają one czas wynajmu do sztywno określonej ilości dni (np. 7 dni na zagospodarowanie pozostałości powypadkowych), uznają za uzasadniony tylko technologiczny czas naprawy, pomniejszają wydatki za najem pojazdu zastępczego o wskazany z góry współczynnik zaoszczędzonych wydatków na eksploatację (np. 10%), odmawiają refundacji wydatków, które nie zostały faktycznie zapłacone.

Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w związku ze szkodą komunikacyjną zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Hawk.